czyli kilka słów, co warunkuje zachowania dziecka...
Często zastanawiamy się, dlaczego dziecko zachowuje się w określony sposób. Zazwyczaj zdarza się, że jest to zachowanie nieadekwatne, nieoczekiwane przez dorosłych. W takich sytuacjach dochodzi do eskalacji emocji, wybuchu złości, frustracji, niezrozumienia z obydwóch stron. Na ogół oczekujemy od dziecka dobrym manier, właściwej reakcji w danej sytuacji. Niestety dzieci zwykle nie mają dużego doświadczenia w radzeniu sobie z życiowymi wyzwaniami, dlatego też nie powinniśmy oczekiwać od nich adekwatnego (naszym zdaniem) działania i postępowania. Zachowanie dzieci zawsze jest adekwatnie z ich wiekiem i ich doświadczeniem życiowym.
Dorośli są dla dziecka "nauczycielami", są ich drogowskazem, idolem, wzorem do naśladowania. W związku z tym większość zachowań dziecięcych jest odbiciem lustrzanym, odwzorowaniem postępowania dorosłego. Często jednak zdarza się, że oprócz modelowania, u dzieci pojawia się także eksperymentowanie. Co to oznacza? Maluchy "modelują" zachowania dorosłych i dodają od siebie jeszcze jakiś element zachowania (np. tupnięcie nogą, rzucanie przedmiotami), w celu wypracowania sobie własnej metody, która będzie działała. Chociaż często wydaje nam się, że takie zachowanie jest nieakceptowalne, to należy spojrzeć na to również z innej perspektywy- dziecko jest bardzo inteligentne, bo samodzielnie poszukuje systemów, których działanie ciągle sprawdza. Należy również pamiętać, że zachowanie dzieci nie określa ich jako osoby. W związku z tym dzieci nie są takie, jak ich zachowania. Istotne jest, aby nie etykietować (np. "jesteś głupi", "jesteś niegrzeczny"), ponieważ prowadzi to do popełniania większej ilości błędów, przyczyniając się do obniżenia samooceny wychowanka. Zawsze należy oddzielać zachowanie od osobowości. Musimy również pamiętać, że u podstaw każdego działania leżą emocje, które warunkują sposób i eskalację reakcji. Trzeba również pamiętać, że każde niewłaściwe zachowanie zależy od aktualnych potrzeb dziecka, tj: potrzeba uwagi ("mamo! spójrz na mnie!"), miłości i czułości ("chcę, żebyś mnie przytuliła i była blisko"), poczucia przynależności ("ja też tu jestem i chcę decydować o niektórych rzeczach"), a także niezależności ("chcę to zrobić sam").
W jaki sposób powstaje każde zachowanie? Jest ono uwarunkowane wieloma zależnościami i można rozłożyć je na czynniki pierwsze. Dzieci nie zawsze w taki sam sposób reagują na taką samą sytuację. W związku z tym zachowanie ludzkie uwarunkowane jest przede wszystkim:
1. obecnym stanem emocjonalnym występującym podczas danej sytuacji ("jestem bardzo zła, bo mama nie chce kupić mi cukierków")
2. rodzajem pytań zadawanym sobie w danej sytuacji ("co teraz mogę zrobić? uciekać? tupać? krzyczeć?")
3. hierarchią wartości ("muszę dostać te cukierki, to jest dla mnie ważne")
4. przekonaniami ("jak nie dostanę cukierków, to będę krzyczeć")
5. dotychczasowe doświadczenia ("kiedy krzyczę i płaczę, to dostaję, to co chcę")
Ważne jest, aby pamiętać o tych wszystkich zależnościach i właściwie uczyć dzieci radzenia sobie w różnorodnych sytuacjach. Jest to trudny i długotrwały proces, lecz świadome rodzicielstwo pozwoli na lepsze wychowanie dzieci, co sprzyjać będzie ich rozwojowi.
Comentarios